Các loại cafe trồng ở Việt Nam

Dòng cây cà phê chính là: Theo tiếng Anh và Việt

• Coffea canephora (Cà phê Robusta) – cà phê vối
• Culi Robusta (Thuộc họ cafe vối)
• Coffea excelsa (Cà phê Liberia hay Chery) – cà phê mít
• Coffea Arabica (Cà phê Arabica) – cà phê chè hoặc cà phê Blue Mountain
• Moka ( Thuộc họ cafe chè )
• Catimo ( Thuộc họ cafe chè )
• Culi Arabica (Thuộc họ cafe chè)

Ngoài ra còn một số loại cafe khác với công thức chế biến khác nhau như:

• Cafe Chồn Arabica (Arabica Weasel Coffee)
• Cafe Chồn Robusta (Robusta Weasel Coffee)

    Với mỗi dòng cafe điều cho những cảm nhận khác nhau, địa hình, khí hậu, thổ nhưỡng đất đai tạo nên những hương vị và sự nồng nàn hay nhẹ nhàng khác nhau. Cách chế biến, bảo quản và bí quyết riêng tạo ra các đẳng cấp cafe khác nhau.

    Giá của các dòng cafe  này cũng khác nhau tăng giảm theo sơ đồ bên dưới:

Robusta < Arabica < Liberia < Catimo < Moka < Weasel Coffee

    Tùy theo kích thước hạt sàn của cafe như 16, 18 mà chúng có tên Robusta loại 1 hay Robusta loại 2,… Các kích thước hạt sàn khác và hạt vỡ thông thường được lọc và rang để làm dòng cafe hòa tan cũng như cho các ngành thực phẩm khác.

Dòng cafe chè:

• Arabica

    Người Việt Nam gọi nó là cà phê chè bởi hình dáng cây Arabica giống như cây chè xanh. Đây là loại cà phê có giá trị nhất trong các loại cà phê. Mỗi người có mỗi cảm nhận, gu uống cà phê khác nhau, có người thích abrica nhẹ nhàng, đắng và chua thanh, có người lại thích robusta bởi chát và mạnh hơn. Nhưng nhìn chung Arabica vẫn được ưa chuộng hơn bởi đa số người dân vì tính thanh nhẹ của nó. Loại cà phê này sẽ  cho thu hoạch từ 4 đến 5 năm. Ở Việt Nam nó thường được trồng ở Cầu Đất , Lâm Hà, Đức Trọng (Lâm Đồng)

• Moka

    Moka loại cây có vị ngon đặc biệt và nó ví như là Hoàng hậu, đặc biệt vì nó cực khó trồng và khó chăm sóc so với các loại cây khác. Nó là thức uống ngon nhất và cao sang nhất của dòng cafe tự nhiên.  Nó có tên là Arabica Bourbon, tức Cà phê Moka, hay Moka Dầu. Trồng ở độ cao 1.600m so với mực nước biển.

    Hạt có vị acid nhẹ với mùi rượu vang, hậu vị ngọt. Bourbon được trồng ở những nơi cao hơn thường có đặc tính thơm hương hoa. Lá của cây bourbon rộng, trái tương đối nhỏ, và nặng. Hạt moka nhỏ màu xanh biếc.  Có điều khá đáng tiếc là nhiều hộ nông dân do tác động của kinh tế thị trường, chưa có  đủ tâm huyết bảo tồn giống Arabica Bourbon nên khi thấy các giống Catimo, Typica có năng suất cao, dễ trồng, đem đến nhiều lợi nhuận kinh tế, đã trồng thế vào sau khi chặt bỏ khá nhiều cây Moka. Hiện nay, tuy có nhiều cố gắng khôi phục lại giống cà phê quý này, nhưng Moka vẫn còn rất hiếm, và do đó, giá cà phê nhân rất cao.

• Catimor

    Catimor là giống cà phê đặc biệt, đây là giống cà phê từ kết quả lai tạo giữa chủng  Robusta có khả năng chống sâu bệnh, trái to, nồng nàn và Caturra thuộc giống Arabica, năng suất cao, hương vị quyến rũ,.. Thích nghi tốt với vùng đất thấp, khoảng 700-1.000m, với lượng mưa hàng năm trên 3.000 mm, phù hợp với nhiều vùng đất ở Việt Nam. Hương vị nhờ lai tạo nên mang bản sắc riêng của hai dòng cafe gốc.

• Culi Arabica

   Culi Arabica là các dòng cà phê đột biến một nhân tròn, có hương vị khác biệt với hạt Arabica bình thường có 2 nhân dẹp, các hạt đột biến nầy có hương thơm hơn, hương thơm của các loại hoa quả, mùi thảo mộc,  nhẹ nhàng và tinh tế. Vị của Culi Arabica chua thanh, ngon, hấp dẫn so với  với hương vị của các dòng Arabica khác.

Dòng cafe thượng hạng:

• Cafe Chồn Arabica (Arabica Weasel Coffee)

    Những hạt cafe theo gu này thường có giá rất cao và hương thơm và hậu vị tuyệt vời, nó xứng đáng với giá thành và công sức của người trồng và chế biến. Bởi vì chế biến ra được hạt cafe này đòi hỏi nhiều công đoạn phức tạp và dị thường. Nhưng xét về khoa học thì nó hoàn toàn tối ưu bởi hạt cafe của dòng Arabica sẽ được nông dân hái khi chín mọng trên cây, sau đó những chú chồn hương sẽ làm công đoạn chọn lựa hạt cafe ngon nhất trong số các hạt cafe chín mọng. Những hạt cafe trong số đó được chồn chọn ra và tiêu hóa là rất nhỏ, những hạt cafe còn lại không được chồn ăn sẽ đem về chế biến bình thường như các hạt cafe khác. Trong quá trình tiêu hóa vỏ hạt cafe được enzim trong bao tử chồn làm dịu lại lượng cafein cũng như vị đắng, sau đó được thải ra môi trường ở dưới dạng thỏi. Một quá trình kỳ công sau đó mới tới khâu bảo quản và chế biến của các nhà sản xuất.

• Cafe Chồn Robusta (Robusta Weasel Coffee)

Cách làm và công đoạn tạo ra hạt cafe này giống như  Cafe Chồn Arabica nhưng thay bằng nguồn nguyên liệu là Robusta. Tính chất và hương vị cũng khác so với dòng Arabica, giá cả tùy vào nhà sản xuất nhưng thuộc một đảng cấp cao.